અમદાવાદ : ગુજરાતમાં હાઉસિંગ સોસાયટીમાં ઘર વેચવું કે વારસામાં મેળવવું હવે વધુ પારદર્શક અને કોસ્ટ ઇફેક્ટિવ બનશે, કારણ કે રાજ્ય સરકારે ટ્રાન્સફર ફી મર્યાદિત કરી છે અને વધારાના ચાર્જ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.
ગુજરાત સહકારી સોસાયટી (સુધારા) બિલ, 2024 પસાર થયાના એક વર્ષ પછી, ગુજરાત સરકારે હાઉસિંગ સોસાયટીઓ માટે મહત્તમ ટ્રાન્સફર ફી માટેના નિયમો સૂચિત કરીને વિકાસ ચાર્જ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.
સૂચિત નવા નિયમો અનુસાર, ટ્રાન્સફર ફી અવેજ મૂલ્યના 0.5% અથવા રૂ. 1 લાખ, જે પણ ઓછું હોય તે મર્યાદિત કરવામાં આવી છે. નિયમોમાં સોસાયટીઓને નવા સભ્યો પાસેથી વિકાસ ચાર્જ, દાન અથવા અન્ય કોઈપણ ભંડોળમાં યોગદાનની માંગણી કરવાથી પણ પ્રતિબંધિત કરવામાં આવ્યા છે.
ગેઝેટ નોટિફિકેશનમાં સૂચિત ગુજરાત સહકારી મંડળીઓ (સુધારા) નિયમો, 2025 અનુસાર, હાઉસિંગ અથવા હાઉસિંગ સર્વિસ કો-ઓપરેટિવ સોસાયટીઓના કિસ્સામાં ટ્રાન્સફર ફી રૂ. 1 લાખ સુધી મર્યાદિત કરવામાં આવી છે. “આવાસ અથવા ગૃહ સેવા સહકારી મંડળી, બાય લોની જોગવાઈઓને આધીન, ટ્રાન્સફર કરેલી મિલકતના અવેજ મૂલ્યના 0.5% થી વધુ દર અથવા રૂ. 1 લાખ, જે ઓછું હોય તેનાથી વધુ ટ્રાન્સફર ફી વસૂલ કરશે નહીં.”
જ્યાં કોઈ મિલકત નાણાકીય અવેજ વિના કાનૂની વારસદારને ટ્રાન્સફર કરવામાં આવી રહી હોય, ત્યાં કોઈ ટ્રાન્સફર ફી લાગુ થશે નહીં. નિયમો વિકાસ ચાર્જ હેઠળ કોઈપણ વધારાની રકમ વસૂલવા પર પણ પ્રતિબંધ મૂકે છે. “ટ્રાન્સફર સમયે ટ્રાન્સફર કરનાર અથવા ટ્રાન્સફર મેળવનાર પાસેથી વિકાસ ચાર્જ, દાન અથવા અન્ય કોઈપણ ભંડોળમાં યોગદાન માટે અથવા અન્ય કોઈપણ બહાના હેઠળ કોઈ વધારાની રકમ વસૂલવામાં આવશે નહીં.”
ગુજરાત સહકારી મંડળીઓ (સુધારા) બિલ, 2024, ગયા વર્ષે 29 ફેબ્રુઆરીના રોજ પસાર કરવામાં આવ્યું હતું. રહેણાંક એકમના નવા માલિક પાસેથી સોસાયટીઓ દ્વારા વસૂલવામાં આવતી ટ્રાન્સફર ફી અંગે કોઈ ચોક્કસ જોગવાઈ નહતી.
દર વર્ષે, આ કાયદા હેઠળ 1,500 નવી હાઉસિંગ સોસાયટીઓ નોંધાય છે. જો કોઈ જોગવાઈ ન હોય તો, સોસાયટીનું મેનેજમેન્ટ નવા માલિક પાસેથી તેમની વિવેકબુદ્ધિ મુજબ ટ્રાન્સફર ફી વસૂલ કરે છે. ટ્રાન્સફર ફી ક્યારેક લાખ રૂપિયા સુધી વધી જાય છે અને સોસાયટી નવા માલિકને તે ચૂકવવા દબાણ કરે છે.
તેથી જ સરકારે એક નવી જોગવાઈ દાખલ કરી છે જે સરકારને ટ્રાન્સફર ફી નક્કી કરવા માટે ચોક્કસ નિયમો ઘડવાની સત્તા આપશે. એકવાર આ સુધારેલો કાયદો અમલમાં આવશે, પછી સોસાયટીના ચેરમેન કે સેક્રેટરી મનસ્વી રીતે ટ્રાન્સફર ફી વસૂલ કરી શકશે નહીં.
રિયલ એસ્ટેટ નિષ્ણાતો અને ઘર ખરીદનારાઓએ આ પગલાનું સ્વાગત કર્યું છે, તેને ખૂબ જ જરૂરી સુધારો ગણાવ્યો છે. વર્ષોથી, સોસાયટીઓ ભારે ફી વસૂલવા માટે છટકબારીઓનો ઉપયોગ કરે છે. આ નિયમન ઘરમાલિકોનું રક્ષણ કરશે અને પ્રક્રિયાને વધુ પારદર્શક બનાવશે.
