ભોપાલ : ભારતના નિયંત્રક અને ઓડિટર જનરલ (સી.એ.જી.) કે. સંજય મૂર્તિએ બુધવારે 16મા નાણા પંચના અધ્યક્ષ અરવિંદ પનગરિયા સાથે જાહેર નાણાંના વિવિધ પાસાઓ પર પરામર્શ કર્યો હતો, જેમાં ઉપયોગમાં નહિ લેવાયેલ આવક સ્ત્રોતો, જી.એસ.ટી. વહીવટ અને તમામ સ્તરોમાં એકાઉન્ટિંગ પ્રથાઓનું માનકીકરણનો સમાવેશ થાય છે. સી.એ.જી. કાર્યાલયે એક પ્રકાશનમાં જણાવ્યું હતું કે, ઉચ્ચ-સ્તરીય પરામર્શ કેન્દ્ર અને રાજ્યોના નાણાકીય માળખાના હાલના મૂલ્યાંકનનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે.
ચર્ચા મુખ્યત્વે ત્રણ મુખ્ય ક્ષેત્રો પર કેન્દ્રિત હતી – કેન્દ્ર અને રાજ્ય નાણાકીય બાબતો, સ્થાનિક સંસ્થાઓ અને જાહેર ક્ષેત્રના સાહસો (પી.એસ.યુ.). સંઘ, રાજ્યો, સ્થાનિક સંસ્થાઓ અને જાહેર સાહસો કંપ્ટ્રોલર એન્ડ ઓડિટર જનરલના ઓડિટ હેઠળ આવે છે. વધુમાં, સી.એ.જી. રાજ્યોના હિસાબો જાળવે છે. સી.એ.જી. એ વિવિધ ક્ષેત્રોમાં કેન્દ્ર અને રાજ્યો માટે વિવિધ ઓડિટ તારણો, રાજકોષીય પડકારો અને તણાવના મુદ્દાઓ રજૂ કર્યા, જેમાં સંઘ અને રાજ્યો માટે સંયુક્ત ખર્ચ અને દેવા સિવાયની આવક વચ્ચેનો તફાવત શામેલ છે. ચિંતાના મુખ્ય ક્ષેત્રોમાં રાજ્યોના રાજ્યના પોતાના કરવેરા મહેસૂલ (એસ.ઓ.ટી.આર.) માં ઘટાડો અને રાજ્યોના એસ.ઓ.ટી.આર. અને બિન-કરવેરા મહેસૂલના વિવિધ સ્તરોનો સમાવેશ થાય છે.
“સી.એ.જી. એ બજેટ બહારના ઋણના નિયમિત અહેવાલ, રાજકોષીય શિષ્તના લક્ષ્યોને પૂર્ણ કરવા અને સી.એ.જી. દ્વારા તેમના અહેવાલોમાં ગણતરી કરાયેલ પોસ્ટ ઓડિટ જવાબદારીઓને ધ્યાનમાં લેવાની જરૂરિયાત તરફ ધ્યાન દોર્યું,” પ્રકાશનમાં જણાવાયું છે. સી.એ.જી.ના પ્રેઝન્ટેશનમાં સ્ટેમ્પ ડ્યુટી, નોંધણી ફી અને રાજ્ય એક્સાઇઝ કલેક્શન જેવા વણવપરાયેલા આવક સ્ત્રોતો તરફ ધ્યાન દોરવામાં આવ્યું હતું.
સી.એ.જી. કાર્યાલયે જણાવ્યું હતું કે, આ સંદર્ભમાં ભલામણોમાં બજાર મૂલ્ય માર્ગદર્શિકામાં નિયમિત અપડેટ્સ, મિલકતના પ્રકારોનું સુધારેલું વર્ગીકરણ અને આધુનિક ટેકનોલોજી – જેમ કે સેન્સર-આધારિત સિસ્ટમ્સ અને ક્યુ.આર. કોડ્સ – અપનાવવાનો સમાવેશ થાય છે જેથી આવકમાં થતી ખામીઓ ઓછી થાય અને ડેટાની ચોકસાઈમાં સુધારો થાય. ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસીસ ટેક્સ (જી.એસ.ટી.) વહીવટના ક્ષેત્રમાં, સી.એ.જી. એ ઓટોમેટેડ ડેટા કલેક્શન અને રીઅલ-ટાઇમ ઇન્ફર્મેશન સિસ્ટમ્સ દ્વારા જી.એસ.ટી. માળખામાં બિન-નોંધાયેલ માલ અને સેવા પ્રદાતાઓના એકીકરણ જેવા સુધારાઓનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો. “આ પગલાં માત્ર કર વસૂલાત પ્રક્રિયાને સુવ્યવસ્થિત કરવાની જ નહીં પરંતુ આંતર-રાજ્ય કર પ્રવાહનું વધુ સચોટ વિતરણ સુનિશ્ચિત કરવાની પણ અપેક્ષા રાખે છે,” પ્રકાશનમાં જણાવાયું છે. વધુમાં, સી.એ.જી. એ સરકારના તમામ સ્તરો પર તુલનાત્મક નાણાકીય માહિતીની પારદર્શક અને તૈયાર ઉપલબ્ધતા માટે એકાઉન્ટિંગ પ્રથાઓને પ્રમાણિત કરવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો. ચર્ચાઓ સ્થાનિક સંસ્થાઓના નાણાકીય વ્યવસ્થાપન પર પણ કેન્દ્રિત હતી. કાર્યોનું અપૂર્ણ વિનિમય, કેન્દ્ર અને રાજ્ય અનુદાન પર ભારે નિર્ભરતા અને સ્વ-સ્ત્રોત આવકના નીચા સ્તર જેવા મુદ્દાઓ તરફ ધ્યાન દોરવામાં આવ્યું હતું.
16મા નાણાપંચ સાથેના પરામર્શથી રાજકોષીય પારદર્શિતાને મજબૂત બનાવવા, મહેસૂલ કામગીરી સુધારવા અને સરકારના તમામ સ્તરોમાં મજબૂત નાણાકીય વ્યવસ્થાપન સુનિશ્ચિત કરવા માટે વિગતવાર રોડમેપ પૂરો પાડવામાં આવ્યો, એમ સી.એ.જી. કાર્યાલયે જણાવ્યું હતું.
