ન્યુ દિલ્હી: સુપ્રીમ કોર્ટનું કહેવું છે કે તૂટેલા સંબંધો ભાવનાત્મક રીતે પીડાદાયક હોય છે. જો આત્મહત્યા માટે ઉશ્કેરવાનો કોઈ ઈરાદો ન હોય તો તે આપોઆપ ઉશ્કેરણીની શ્રેણીમાં આવતો નથી. જસ્ટિસ પંકજ મિથલ અને જસ્ટિસ ઉજ્જવલ ભુયાનની બેન્ચે એક નિર્ણયમાં આ ટિપ્પણી કરી છે.
સર્વોચ્ચ અદાલતે કર્ણાટક હાઈકોર્ટના નિર્ણયને ઉલટાવી દીધો હતો જેણે કમરુદ્દીન દસ્તગીર સનાદીને ભારતીય દંડ સંહિતા (આઈપીસી) હેઠળ છેતરપિંડી અને આત્મહત્યા માટે ઉશ્કેરવાના ગુના માટે દોષિત ઠેરવ્યો હતો. ચુકાદામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ’આ તૂટેલા સંબંધોનો કેસ છે, ગુનાહિત વર્તનનો નહીં
સનદી પર શરૂઆતમાં IPC કલમ 417 (છેતરપિંડી), 306 (આત્મહત્યા માટે ઉશ્કેરણી) અને 376 (બળાત્કાર) હેઠળ આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો. નીચલી અદાલતે તેમને તમામ આરોપોમાંથી મુક્ત કર્યા હતા.
રાજ્ય સરકારની અપીલ પર કર્ણાટક હાઈકોર્ટે તેને છેતરપિંડી અને આત્મહત્યા માટે ઉશ્કેરવા બદલ દોષી ઠેરવ્યો હતો. તેને 5 વર્ષની જેલની સજા પણ થઈ હતી. કોર્ટે તેના પર 25,000 રૂપિયાનો દંડ પણ ફટકાર્યો છે.
માતાના કહેવા પર દાખલ કરવામાં આવેલી એફઆઈઆર મુજબ તેની 21 વર્ષની પુત્રી આરોપી સાથે છેલ્લા આઠ વર્ષથી પ્રેમ કરતી હતી. તેણીએ ઓગસ્ટ 2007 માં આત્મહત્યા કરી હતી કારણ કે આરોપીએ તેના લગ્નનું વચન પૂરું કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો.
જસ્ટિસ મિથલે બેન્ચ તરફથી 17 પાનાનો ચુકાદો લખ્યો હતો. બેન્ચે તેના મૃત્યુ પહેલા મહિલાના બે નિવેદનોનું વિશ્લેષણ કર્યું અને કહ્યું કે દંપતી વચ્ચે ન તો શારીરિક સંબંધોનો કોઈ આરોપ છે કે ન તો આત્મહત્યા તરફ દોરી જાય તેવું કોઈ ઇરાદાપૂર્વકનું કૃત્ય. તેથી, ચુકાદાએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે તૂટેલા સંબંધો ભાવનાત્મક રીતે દુ:ખદાયક હોય છે, પરંતુ તે આપમેળે ગુનાહિત કૃત્યમાં પરિણમતા નથી.
સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું કે, ’ક્રૂરતાને કારણે પીડિતા આત્મહત્યા કરી લે તેવા કેસમાં પણ અદાલતોએ હંમેશા સ્વીકાર્યું છે કે ઘરેલું જીવનમાં મતભેદ અને મતભેદ સમાજમાં સામાન્ય છે. આ પ્રકારના ગુનાનું કમિશન મોટે ભાગે પીડિતાની માનસિક સ્થિતિ પર આધારિત છે.
કોર્ટે એમ પણ કહ્યું કે, ’જ્યાં સુધી આરોપીનો ગુનાહિત ઈરાદો સ્થાપિત ન થાય ત્યાં સુધી તેને IPCની કલમ 306 હેઠળ દોષિત ઠેરવવો શક્ય નથી.’ ચુકાદામાં કહેવામાં આવ્યું છે કે એવો કોઈ પુરાવો નથી કે જે દર્શાવે છે કે આરોપીએ મહિલાને આત્મહત્યા કરવા માટે ઉશ્કેર્યો હતો. કોર્ટે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે લાંબા સંબંધ પછી પણ લગ્ન કરવાનો ઇનકાર કરવો એ ઉશ્કેરણી સમાન નથી.
