મુંબઈ : રેટિંગ એજન્સી ઇકરાએ બુધવારે જણાવ્યું હતું કે, રૂ.5 લાખથી વધુની બેંક ડિપોઝિટ પર વીમા મર્યાદામાં વધારો કરવાથી ધિરાણકર્તાઓના નફા પર “સીમાંત પરંતુ નોંધપાત્ર” અસર થવાની ધારણા છે. હાલમાં, વ્યક્તિગત ગ્રાહક દ્વારા 5 લાખ રૂપિયા સુધીની થાપણો ડિપોઝિટ ઇન્શ્યોરન્સ અને ક્રેડિટ ગેરંટી કોર્પોરેશન (ડી.આઇ.સી.જી.સી.) દ્વારા આવરી લેવામાં આવે છે, જે ધિરાણકર્તાના નુકસાનની સ્થિતિમાં ગ્રાહકોના નાણાંનું રક્ષણ કરવા માટે બેંકો પાસેથી પ્રીમિયમ એકત્રિત કરે છે.
નાણાકીય સેવાઓ વિભાગના સચિવ એમ નાગરાજુએ તાજેતરમાં કહ્યું છે કે સરકાર થાપણ વીમા મર્યાદાને વર્તમાન રૂ. 5 લાખથી વધુ વધારવા માટે “સક્રિયપણે વિચારણા” કરી રહી છે. “વીમા વધારવાનો મુદ્દો… તે સક્રિય વિચારણા હેઠળ છે. સરકાર જ્યારે મંજૂરી આપશે, ત્યારે અમે તેને સૂચિત કરીશું,” નાગારાજુએ 17 ફેબ્રુઆરીએ નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણની હાજરીમાં એક પત્રકાર પરિષદમાં પત્રકારોને જણાવ્યું હતું. નાગારાજુની ટિપ્પણીઓ ન્યૂ ઈન્ડિયા કો-ઓપરેટિવ બેંકમાં થયેલા કૌભાંડ પછી આવી છે, જેના કારણે આરબીઆઈએ બેંકને નવી લોન આપવા પર પ્રતિબંધ મૂકવા, ડિપોઝિટ ઉપાડ સ્થગિત કરવા અને બેંકના બોર્ડને રદ કરવાના પગલાં લીધા હતા. રેટિંગ એજન્સીએ બુધવારે જણાવ્યું હતું કે ન્યૂ ઇન્ડિયા કોઓપરેટિવ બેંકની તાજેતરની નિષ્ફળતાએ આ ચર્ચા શરૂ કરી હશે, પરંતુ ઉમેર્યું હતું કે આવા પગલાથી બેંકોના નફામાં રૂ. 12,000 કરોડ સુધીનો ઘટાડો થઈ શકે છે.
“… તાજેતરમાં સહકારી બેંકની નિષ્ફળતાને કારણે થાપણ વીમા મર્યાદામાં સંભવિત વધારો, જે ધ્યાન હેઠળ આવ્યો છે, તેની બેંકોની નફાકારકતા પર નજીવી પરંતુ નોંધપાત્ર અસર થવાની ધારણા છે,” ઇકરાના નાણાકીય ક્ષેત્રના રેટિંગ્સના વડા સચિન સચદેવાએ જણાવ્યું હતું. એજન્સીએ યાદ અપાવ્યું કે પી.એમ.સી. બેંક કટોકટી પછી ફેબ્રુઆરી 2020 માં મર્યાદા અગાઉના 1 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 5 લાખ રૂપિયા કરવામાં આવી હતી.
માર્ચ 2024 સુધીમાં, 97.8 ટકા બેંક ખાતાઓ સંપૂર્ણપણે આવરી લેવામાં આવ્યા હતા કારણ કે તેમાં જમા થયેલી રકમ રૂ. 5 લાખની મર્યાદામાં હતી, એમ તેમણે ઉમેર્યું હતું કે થાપણોના મૂલ્યને ધ્યાનમાં રાખીને, 31 માર્ચ, 2024 સુધીમાં વીમાકૃત થાપણ ગુણોત્તર (આઇ.ડી.આર.) 43.1 ટકા હતો. ડિપોઝિટ વીમામાં વધારાનો ચોક્કસ જથ્થો જાણી શકાયો નથી, તેમ નોંધીને તેણે કહ્યું કે આઇ.ડી.આર. માં ફેરફાર બેંકોના નફા પર પ્રતિકૂળ અસર કરે છે કારણ કે તેમને પ્રીમિયમ તરીકે વધુ પૈસા ચૂકવવા પડે છે. “…વિવિધ પરિસ્થિતિઓમાં, જ્યાં આઇ.ડી.આર. 47-66.5 ટકા સુધી વધે છે, બેંકોના કર પછીના નફા (પી.એ.ટી.) પર વાર્ષિક રૂ. 1,800-12,000 કરોડની પ્રતિકૂળ અસર થઈ શકે છે,” એજન્સીએ જણાવ્યું હતું.
આનાથી એસેટ્સ પર રિટર્ન (આર.ઓ.એ.) માં 0.01-0.04 ટકા અને ઇક્વિટી પર વળતર (આર.ઓ.ઇ.) માં 0.07-0.4 ટકાનો ઘટાડો થઈ શકે છે, એમ તેમાં ઉમેર્યું હતું. વીમાકૃત થાપણ આધારમાં વધારાથી થાપણ વીમા ભંડોળ અને વીમાકૃત થાપણ આધારના ગુણોત્તરમાં પણ ઘટાડો થશે, જેને રિઝર્વ રેશિયો (સી.આર.) કહેવાય છે, એમ તેમાં ઉમેર્યું હતું. વિવિધ પરિસ્થિતિઓ હેઠળ RR 2.1 ટકાના વર્તમાન સ્તરથી ઘટીને 1.5-2.1 ટકા થશે.
